Σε αυτήν την αφιερωματική σειρά για την σχολή του γαλλικού εκκλησιαστικού οργάνου θα μας απασχολήσουν κυρίως η ρομαντική και η μεταρομαντική περίοδοί της (από Gigout, Guilmant, Widor και μετά) μέχρι τις σχεδόν μοντερνικές εκφάνσεις του μεγάλου μαιτρ Marcel Dupré και του μείζονος αυτοσχεδιαστή Pierre Cochereau κατά την διάρκεια του 20ού αιώνα.
Ωστόσο σε αυτό το πρώτο σημείωμα (και πιθανώς και σε άλλα), έκρινα καλό να παρουσιάσω δείγματα από την μπαρόκ εποχή του γαλλικού εκκλησιαστικού οργάνου, και συγκεκριμένα, την εξαίρετη Passacaille en sol του πολύ αγαπημένου μου συνθέτη Louis Couperin (1626-1661) και το Grand Dialogue En Ut Majeur του Louis Marchand (1669-1732), ούτως ώστε ο αμύητος ακροατής να πάρει κάποιες, έστω λίγες και επιλεκτικές, εντυπώσεις από την ιστορία αυτής της καθ'όλα θαυμαστής σχολής, η οποία παραμένει έως σήμερα, κατά την γνώμη μου τουλάχιστον, η πλέον πρωτότυπη και δημιουργική ανάμεσα σε παρόμοιες και παράλληλες εθνικές σχολές.
Ο Louis Couperin είναι, θα λέγαμε, ένας από τους θεμέλιους λίθους της γαλλικής μπαρόκ μουσικής και ακόμα, υπήρξε ένας πολύ μεγάλος δάσκαλος στους αιώνες για το εκκλησιαστικό όργανο και το τσέμπαλο. Ο ίδιος διαμόρφωσε το προσωπικό στυλ του κάτω από την γόνιμη επιρροή του μεγάλου Γερμανού οργανίστα της μπαρόκ εποχής Johann Jakob Froberger (πολύ μεγάλη υπόθεση αυτός· επιφυλάσσομαι για αναφορά) με τον οποίο πιθανολογείται πως συναντήθηκε κιόλας κατά τα έτη 1651-1652.
Έχοντας από το 1653 και μετά την πολύ σημαντική θέση του οργανίστα στον ναό του St.Gervais, ο Couperin δεν εξέδωσε κανένα έργο του όσο ζούσε, και η πλήρης αντίληψη για το όλο έργο του συνθέτη σχηματίστηκε πολύ αργότερα, μόλις κατά τα μέσα του 20ού αιώνα.
Αξίζει ακόμα να σημειωθεί πως η οικογένεια Couperin υπήρξε μια από τις πλέον επιδραστικές μουσικές οικογένειες στην Γαλλία, με τον Louis να αποτελεί το πρώτο ιδιαίτερα σημαντικό μέλος της και με τον έξοχο François Couperin le grand, ανηψιό του Louis, χαρισματικό συνθέτη και μείζονα οραματιστή του clavecin, να ακολουθεί (εξ ίσου αγαπημένος μου συνθέτης όπως ο θείος του με τον οποίον ασχοληθήκαμε εδώ).
Ανάλογης σημασίας και συνέχειας είναι βέβαια η οικογένεια Bach στην Γερμανία.
Στο πρώτο βίντεο ακούγεται το Passacaille en sol με τον Tibor Pinter στο εκκλησιαστικό όργανο των αδελφών Julien στην Roquemaure.
Ωστόσο σε αυτό το πρώτο σημείωμα (και πιθανώς και σε άλλα), έκρινα καλό να παρουσιάσω δείγματα από την μπαρόκ εποχή του γαλλικού εκκλησιαστικού οργάνου, και συγκεκριμένα, την εξαίρετη Passacaille en sol του πολύ αγαπημένου μου συνθέτη Louis Couperin (1626-1661) και το Grand Dialogue En Ut Majeur του Louis Marchand (1669-1732), ούτως ώστε ο αμύητος ακροατής να πάρει κάποιες, έστω λίγες και επιλεκτικές, εντυπώσεις από την ιστορία αυτής της καθ'όλα θαυμαστής σχολής, η οποία παραμένει έως σήμερα, κατά την γνώμη μου τουλάχιστον, η πλέον πρωτότυπη και δημιουργική ανάμεσα σε παρόμοιες και παράλληλες εθνικές σχολές.
Ο Louis Couperin είναι, θα λέγαμε, ένας από τους θεμέλιους λίθους της γαλλικής μπαρόκ μουσικής και ακόμα, υπήρξε ένας πολύ μεγάλος δάσκαλος στους αιώνες για το εκκλησιαστικό όργανο και το τσέμπαλο. Ο ίδιος διαμόρφωσε το προσωπικό στυλ του κάτω από την γόνιμη επιρροή του μεγάλου Γερμανού οργανίστα της μπαρόκ εποχής Johann Jakob Froberger (πολύ μεγάλη υπόθεση αυτός· επιφυλάσσομαι για αναφορά) με τον οποίο πιθανολογείται πως συναντήθηκε κιόλας κατά τα έτη 1651-1652.
Έχοντας από το 1653 και μετά την πολύ σημαντική θέση του οργανίστα στον ναό του St.Gervais, ο Couperin δεν εξέδωσε κανένα έργο του όσο ζούσε, και η πλήρης αντίληψη για το όλο έργο του συνθέτη σχηματίστηκε πολύ αργότερα, μόλις κατά τα μέσα του 20ού αιώνα.
Αξίζει ακόμα να σημειωθεί πως η οικογένεια Couperin υπήρξε μια από τις πλέον επιδραστικές μουσικές οικογένειες στην Γαλλία, με τον Louis να αποτελεί το πρώτο ιδιαίτερα σημαντικό μέλος της και με τον έξοχο François Couperin le grand, ανηψιό του Louis, χαρισματικό συνθέτη και μείζονα οραματιστή του clavecin, να ακολουθεί (εξ ίσου αγαπημένος μου συνθέτης όπως ο θείος του με τον οποίον ασχοληθήκαμε εδώ).
Ανάλογης σημασίας και συνέχειας είναι βέβαια η οικογένεια Bach στην Γερμανία.
Στο πρώτο βίντεο ακούγεται το Passacaille en sol με τον Tibor Pinter στο εκκλησιαστικό όργανο των αδελφών Julien στην Roquemaure.
Ο Louis Marchand (1669-1732) παιδί-θαύμα της εποχής έγινε στα μόλις 14 χρόνια του οργανίστας στον Καθεδρικό της Nevers και είναι υπεύθυνος για μερικά αθάνατα αριστούργηματα του γαλλικού μπαρόκ, όπως αυτό που μπορείτε να ακούσετε στο βίντεο που παρατίθεται κατά το τέλος του κειμένου.
Παράξενος, εκκεντρικός και αλαζονικός χαρακτήρας ο Louis Marchand έμεινε ακόμα στην ιστορία του μπαρόκ και του γαλλικού εκκλησιαστικού οργάνου όχι μόνο για την αναμφισβήτητη ιδιοφυία του αλλά και για το εξής περιστατικό: όταν η πρώην γυναίκα του Marie Angélique απαίτησε μια διατροφή που θα ανερχόταν στο ήμισυ του μισθού του συνθέτη, ο Marchand όχι μόνο αρνήθηκε αλλά απάντησε και με θράσος στον Λουδοβίκο 14ο που του ζήτησε να συμμορφωθεί σ' αυτή την απαίτηση:
"Βασιλιά μου, αν η γυναίκα μου πάρει το μισό μισθό μου, τότε θα πρέπει να κάνει την μισή δουλειά μου".
Όπως και να' χει ο συνθέτης πρόλαβε και έφυγε για την Γερμανία πριν καταδικαστεί για "αυθάδεια" απέναντι στον βασιλέα.
To Grand Dialogue En Ut Majeur του Louis Marchand ακούγεται από το Orgue Isnard de la Basilique Saint Maximin la Sainte Baume που παίζει ο Pierre Bardon.
